Do najczęściej kontrolowanych przez poznański nadzór budowlany obiektów należą budynki użyteczności publicznej. Wynika to z faktu, że w przypadku awarii lub, co gorsza, katastrofy budowlanej – osób poszkodowanych mogłoby być najwięcej.

Do budynków użyteczności publicznej zalicza się między innymi budynki przeznaczone na potrzeby: handlu, gastronomii, usług, administracji publicznej, sportu, opieki zdrowotnej, obsługi pasażerów, szkolnictwa wyższego, czy oświaty. I właśnie ta ostatnia z wymienionych kategorii budynków była w ostatnich latach przedmiotem naszej szczególnej uwagi.

W latach 2017-2019 kontrolowaliśmy stan techniczny i sposób utrzymania 21 poznańskich przedszkoli i szkół (przede wszystkim szkół podstawowych). Kilkunastu dyrektorów szkół zobowiązaliśmy wówczas do usunięcia nieprawidłowości w stanie technicznym, a w jednym przypadku byliśmy zmuszeni wyłączyć z użytkowania salę lekcyjną, w której doszło do oderwania podwieszanego sufitu. W trakcie tych kontroli ustaliliśmy również, że zdarzało się, iż pomimo przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego obiektu – nie wykonywano zaleconych w protokółach pokontrolnych robót naprawczych. W wyniku naszych interwencji zostały one szybko wykonane i pisemnie potwierdzone przez zarządców takich budynków (dyrektorów szkół).

Zanim przejdę do omówienia wyników ubiegłorocznych kontroli stanu technicznego i sposobu utrzymania budynków szkół ponadpodstawowych przypomnę najważniejsze, z punktu widzenia bezpieczeństwa użytkowników, zasady utrzymania obiektów budowlanych.

Za właściwe, pod względem technicznym, utrzymanie obiektu budowlanego odpowiada jego właściciel lub reprezentujący go zarządca. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest zobowiązany do zlecania (osobom z odpowiednimi kwalifikacjami)) dwóch podstawowych kontroli:

1. Okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:

• instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska (na przykład: zbiorników bezodpływowych lub indywidualnych oczyszczalni ścieków),
• instalacji gazowych,
• przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

2. Okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu:

• stanu technicznego wszystkich elementów budynku (w tym elementów konstrukcyjnych) i jego przydatności do użytkowania,
• estetyki budynku oraz jego otoczenia,
• stanu technicznego instalacji elektrycznej,
• stanu technicznego instalacji piorunochronnej.

Wyżej wymienione kontrole mogą wykonać tylko i wyłącznie osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności i legitymujące się przynależnością do właściwej izby samorządu zawodowego.

Uwaga!

Kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych i gazowych mogą także przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych. Natomiast kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych mogą przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim – w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych.

Podsumowanie wyników kontroli stanu technicznego i sposobu utrzymania szkół

W 2021 roku inspektorzy Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego dla miasta Poznania skontrolowali 23 budynki szkół ponadpodstawowych (w tym: licea, technika i zespoły szkół). Oto wyniki kontroli w podziale tematycznym:

I. Przeprowadzanie okresowych kontroli stanu technicznego i prowadzenie książki obiektu budowlanego

W każdym spośród skontrolowanych obiektów przeprowadzano „roczne” i „pięcioletnie” kontrole stanu technicznego wszystkich budowlanych elementów szkół oraz dokumentowano je w książce obiektu budowlanego. Ponadto w szkołach, w których znajdują się urządzenia sportowe (np. boiska typu Orlik, bieżnie, siłownie) lub urządzenia wchodzące w skład placów zabaw (np. zjeżdżalnie, huśtawki, drabinki) przeprowadzano kontrole ich stanu technicznego. Tylko w jednym przypadku inspektorzy nadzoru budowlanego zobowiązali dyrektora szkoły do zlecenia kontroli stanu technicznego urządzeń sportowych.

II. Zmiana sposobu użytkowania obiektu bądź zwiększenie liczby uczniów korzystających ze szkolnych obiektów

W żadnej z 23 skontrolowanych szkół nie stwierdzono zmiany sposobu użytkowania, choćby części, szkolnego obiektu. Natomiast w 13-u szkołach zwiększeniu uległa liczba uczniów, co wymagało aktualizacji instrukcji przeciwpożarowej, uwzględniającej większą liczbę użytkowników obiektu. Ustalono, że w każdej z 13-u takich szkół zaktualizowano instrukcję przeciwpożarową – ze względu na większą liczbę uczniów w szkole.

III. Ocena stanu technicznego budynków

Stan techniczny 19-u skontrolowanych budynków został przez inspektorów określony jako dobry, aczkolwiek w niektórych przypadkach odnotowano pojedyncze nieprawidłowości bądź usterki w stanie technicznym. W przypadku 4-ech budynków nieprawidłowości było dużo więcej. Jednak zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku, bez względu na liczbę usterek bądź nieprawidłowości, stwierdzono, że budynki szkolne nadają się do dalszego, bezpiecznego użytkowania.

IV. Przykłady nieprawidłowości i usterek

1. odspojone tynki zewnętrzne,
2. zły stan techniczny schodów zewnętrznych,
3. zły stan techniczny płyt betonowych maskujących rynny,
4. zardzewiałe parapety, w jednym przypadku brak parapetu,
5. ubytki tynku we wnękach okiennych,
6. brak fragmentu balustrady na podeście przy schodach zewnętrznych,
7. zniszczona płyta podestu,
8. spękania ścian od wewnątrz budynku (w trakcie kontroli stwierdzono prowadzenie robót naprawczych),
9. zniszczone naświetla ponad dachem oraz uszkodzone pokrycie dachu (w trakcie kontroli stwierdzono prowadzenie robót naprawczych),
10. zniszczona nawierzchnia asfaltowa na dziedzińcu szkoły,
11. zardzewiałe fragmenty zamocowań utwierdzonych do spękanej ściany zewnętrznej,
12. nieestetyczna elewacja (przebarwienia, zacieki),
13. zły stan techniczny murków przy schodach zewnętrznych,
14. ubytki tynków na elewacjach,
15. spękania ścian zewnętrznych i cokołu jednego z budynków,
16. luźne (odparzone) tynki ścian zewnętrznych (taki stan tynków stwarza zagrożenie dla osób przemieszczających się wokół budynku).

V. Zalecenia powiatowego inspektora nadzoru budowlanego

Dotyczyły:

- usunięcia nieprawidłowości w stanie technicznym budynków,

- usunięcia drobniejszych usterek,

- przeprowadzenia kontroli stanu technicznego urządzeń sportowych (jeden przypadek),

- przedstawienia harmonogramu robót naprawczych określonych w protokołach z kontroli okresowych – dotyczyło to 8 szkół. W dwóch przypadkach, ze względu na bezpieczeństwo użytkowników obiektów szkolnych, zobowiązano dyrektorów do natychmiastowego przedstawienia harmonogramu robót naprawczych.

VI. Wnioski

Stan techniczny 19-u spośród 23-ech skontrolowanych budynków szkół ponadpodstawowych oceniliśmy jako dobry. W przypadku 4-ech szkolnych budynków inspektorzy mieli szereg zastrzeżeń dotyczących ich stanu technicznego. Wszystkie zalecenia pokontrolne zostały przez dyrektorów szkół zrealizowane. Wszystkie, skontrolowane w 2021 roku przez inspektorów poznańskiego nadzoru budowlanego, szkoły nadają się do dalszego bezpiecznego użytkowania. Dyrektorzy szkół na bieżąco przeprowadzają okresowe kontrole stanu technicznego szkolnych obiektów, ale nie zawsze, bez zbędnej zwłoki, usuwają wskazane w protokółach nieprawidłowości. Jako przyczynę braku niezwłocznego usuwania usterek bądź nieprawidłowości, w stanie technicznym szkolnych obiektów, ich zarządcy podają brak w budżetach szkół środków na wykonanie takich prac.

Paweł Łukaszewski
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego
dla Miasta Poznania

Poznań, 7 marca 2022 roku